Luyện tập: đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận

Hướng dẫn luyện tập

1. Để sắp xếp các luận điểm trong bài văn nghị luận theo một trình tự hợp lí, cần lưu ý một số điểm sau:

– Trong bài văn nghị luận, các luận điểm và lập luận cần được trình bày theo một trình tự hợp lí, chặt chẽ để làm luận điểm sáng tỏ và lập luận tăng sức thuyết phục.

– Phải sắp xếp các ý lớn, ý nhỏ theo một trình tự nhất quán để vấn đề trình bày hiện ra rõ ràng hơn, nội dung bài văn trở nên mạch lạc và chặt chẽ.

Câu 1: Cách sắp xếp các luận điểm còn lộn xộn, chưa thật hợp lí. Đây là chỉ là sự liệt kê luận điểm, chưa phải là sự sắp xếp luận điểm. Hơn nữa, các luận điểm này chưa thể hiện rõ đâu là luận điểm chính (ý lớn), đâu là luận điểm phụ (ý nhỏ). Có thể sắp xếp các ý đã có trong bài tập lại và đưa thêm một số nội dung để lập thành một dàn bài với những nội dung lớn như sau.

* Mở bài: Nêu vấn đề cần bàn bạc : ích lợi của những chuyến tham quan, du lịch dối với học sinh

* Thân bài: Nêu những luận điểm và lập luận để khẳng định những lợi ích của tham quan, du lịch. Cụ thể :

– (1) Mở rộng tầm hiểu biết cho mỗi cá nhân

    + Hiểu cụ thể hơn, sâu hơn những điều được học trong nhà trường.

    + Hơn thế nữa, tham quan, du lịch còn giúp ta hiểu được cả những điều chưa được nói đến trong sách vở, chưa được nghe các thầy cô giáo giảng dạy trên lớp.

– (2) Bồi dưỡng về tình cảm

    + Hiểu và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên, quê hương đất nước.

    + Hiểu và yêu hơn những vẻ đẹp của lao động sáng tạo.

    + Nhận rõ trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ danh lam thắng cảnh của quê hương, đất nước cũng như nhiệm vụ của bản thân mình trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá và truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

– (3) Là hình thức vui chơi giải trí bổ ích

    + Tham quan, du lịch là một trong những hình thức thư giãn, vui chơi giải trí đem lại nhiều niềm vui cho mọi người

    + Giảm bớt sự căng thẳng sau những ngày học tập vất vả.

    + Là điều kiện để các bạn trong lớp sống gần gũi, thông cảm và gắn bó với nhau hơn.

– (4) Tăng cường sức khoẻ cho mọi người

* Kết bài: Khẳng định những ích lợi to lớn của tham quan và du lịch đối với học sinh nói chung và đối với bản thân nói riêng.

Câu 2:

a. Trong đoạn văn Đi bộ ngao du, sau khi nêu ý chính (“Biết bao hứng thú khác nhau ta tập hợp được nhờ cách ngao du ấy”), Ru-xô đã vận dụng cả hai phương thức trực tiếp và gián tiếp để đưa các yếu tố biểu cảm vào bài:

– Gián tiếp: nêu các yếu tố đối lập (ngồi trong cỗ xe tốt, chạy rất êm >< đi bộ, luôn vui vẻ, khoan khoái).

– Trực tiếp biểu lộ cảm xúc qua các cụm từ: Ta hân hoan biết bao, ta sung sướng biết bao, Một bữa cơm đạm bạc mà sao có vẻ ngon lành thế!…

b. Luận điểm “Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta nhiều niềm vui” có thể gợi cho chúng ta nhiều cảm xúc:

– Muốn được hít thở bầu không khí thoáng đãng, trong lành.

– Muốn được khám phá thới giới tự nhiên, xã hội, tìm hiểu những vẻ đẹp của quê hương, đất nước, con người.

– Niềm vui được hoà nhập với thiên nhiên, xã hội.

– Khát vọng cống hiến cho Tổ quốc nhiều hơn…

c. Trong đoạn trích (SGK Ngữ văn 8 tr. 109), những cảm xúc được thể hiện khá rõ qua nhiều thủ pháp, nổi bật lên trong đó là những thủ pháp miêu tả, kể chuyện được đan xen, phối hợp với một giọng văn nhẹ nhàng nhưng khá truyền cảm.

Tuy vậy, khi viết văn, mỗi người có một giọng điệu, một cách viết riêng. Bởi vậy, hoàn toàn có thể thêm vào các yếu tố biểu cảm, thậm chí thay đổi trật tự các câu văn cho phù hợp với cách cảm, cách nghĩ của mình.

Câu 3: Chứng minh rằng nhiều bài thơ em đã học như: Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh…đều biểu hiện rõ tình cảm thiết tha của các nhà thơ đối với thiên nhiên đất nước.

Bài làm

Mỗi bài thơ là mỗi một dòng tâm sự của nhà thơ, là một bức tranh thiên nhiên đẹp được cảm nhận qua cặp mắt tươi non và mõi bức tranh là 1 nét chấm phá riêng, nhưng luôn thể hiện được tình cảm đối với thiên nhiên của tác giả, và đặc biệt hơn, đó là tình cảm đối với quê hương sâu đậm ẩn chưuá trong mõi tác phẩm, qua những hình ảnh thiên nhiên.

Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
                  (Cảnh khuya)

Tiếng suối, ánh trăng, bóng lồng hoa, ngập tràn trong thơ Bác là nhưũng hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, cảm nhận dứoi con mắt của mọt con người lạc quan, và ẩn dứoi đó là một tinh thần yêu nước: “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”.

“Muốn đạp tan phòng hè ôi” – Người tù cách mạng muốn thoát khỏi cái cảnh tù túng, đi đến với tự do, muốn sống để chiến đấu vì Tổ Quốc, bởi qua sngột ngạt trong cảnh tù túng, nhưng đâu chỉ có cái cảm giác ngột ngạt muốn đạp tan phòng, trước đó là một tâm hồn cảm với thiên nhiên, yếu thiên nhiên và mượn tiếng tu hú để nói lên nỗi lòng mình – người chiến sĩ cách mạng.

Và hiện lên là chất muối nồng mặn trong từng câu của Quê Hương – Tế Hanh yêu quê, nhớ đến từng hình ảnh con người vùng biển chất phác, tình cảm quê hương thấm dần trong lòng nhà thơ, và giờ đây ta cảm nhận được vương vấn đâu đây trong thơ tế Hanh là chất muối mặn nồng tình người dân vùng biển.

Luôn là thiên nhiên, và luôn là tình yêu quê hương đất nước – đó là chủ đề luôn mới trong mỗi bài thơ được viết nên.

Soạn bài Luyện tập: Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận (siêu ngắn)

I. Chuẩn bị ở nhà

Cho đề bài: “Sự bổ ích của những chuyến tham quan, du lịch đối với học sinh”. Lập dàn ý các luận điểm và luận cứ cẩn thiết

Mở bài: Nêu khái quát tầm quan trọng của chuyến tham quan, du lịch

Thân bài:

– Tham quan, du lịch được nhà trường phối hợp với phụ huynh tổ chức cho học sinh.

– Tham quan, du lịch có rất nhiều lợi ích:

 + Thu nhận thêm nhiều tri thức mới mẻ, bổ ích

 + Thư giãn tinh thần sau những giờ học căng thẳng

 + Rèn luyện sức khỏe, rèn luyện các kĩ năng mềm cần thiết khi đi du lịch cùng tập thể.

Kết bài: Khẳng định tác dụng của việc tham quan, du lịch

II. Luyện tập trên lớp

Câu 1 (trang 108 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Để làm sáng tỏ vấn đề trên, cách sắp xếp các luân điểm theo trình tự trên chưa thật hợp lí:

– Đối với học sinh, tham quan, du lịch mục đích trước hết là phục vụ cho việc học tập mở rộng, nâng cao tri thức, đó là một nội dung trong chương trình học của học sinh.

– Luận điểm (b) và (c) cần được ưu tiên đưa lên trước và nên gộp lại thành 1 luận điểm

– Sửa lại như sau:

a) Những chuyến tham quan, du lịch giúp ta mở rộng, nâng cao tri thức. Khiến ta hiểu cụ thể hơn, sâu hơn những điều được học trong nhà trường. Mang lại cho ta nhiều bài học có thể chưa có trong sách vở.

b) Những chuyến tham quan, du lịch giúp ta yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên, của quê hương đất nước.

c) Những chuyến tham quan, giúp ta tăng cường sức khoẻ.

d) Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thật nhiều niềm vui.

Câu 2 (trang 108 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

a. Qua đoạn văn trong Đi bộ ngao du ta có thể có một số gợi ý cho việc đưa yếu tố biểu cảm vào tác phẩm nghị luận như sau:

– Trực tiếp biểu lộ cảm xúc qua các cụm từ: Ta hân hoan biết bao, ta sung sướng biết bao, Một bữa cơm đạm bạc mà sao có vẻ ngon lành thế!…

– Giọng điệu phấn chấn, vui tươi, hồ hởi

b.

-Luận điểm “Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta nhiều niềm vui” có thể gợi cho chúng ta nhiều cảm xúc:

+ Vui vẻ, thích thú khi được đi tham quan

+ Háo hức muốn khám phá địa điểm đó

+ Ngỡ ngàng, sung sướng trước vẻ đẹp của cảnh quan

….

– Đoạn văn trong sách giáo khoa chưa thể hiện hết những cảm xúc ấy

– Đoạn văn trong SGK chưa có yếu tố biểu cảm. Cần sửa lại cách dùng từ ngữ (thêm các từ ngữ biểu cảm như : biết bao nhiêu, kì diệu thay, có ai… lại, làm sao có được …), cách đặt câu trong đoạn văn trong SGK (Ví dụ: Bạn có nhớ cái lần cả lớp chúng mình cùng đến thăm vịnh Hạ Long không?) để đoạn văn diễn đạt tình cảm của em một cách chân thực, rõ ràng, trong sáng và biểu cảm.

Câu 3 (trang 109 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Mở bài: Khẳng định rằng nhiều bài thơ em đã học như Cảnh khuya của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Khi con tú hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh … đều biểu hiện rõ tình cảm thiết tha của các nhà thơ đó, với thiên nhiên, đất nước.

Thân bài:

– Cảnh thiên nhiên đẹp, bình dị, thấm đẫn tình người

– Cảnh thiên nhiên gắn liền với khát khao tự do, yêu đời, yêu cuộc sống

– Cảnh thiên nhiên gắn liền với cảnh sinh hoạt, nỗi nhớ làng biển quê hương.

Kết bài: Cảm nhận về tình yêu thiên nhiên của 3 nhà thơ qua 3 tác phẩm trên.

Lưu ý: Yếu tố biểu cảm thể hiện qua cảm xúc chân thành trước tình cảm của nhà thơ ( có thể là vui sướng, khát khao cháy bỏng, nỗi nhớ da diết…) học sinh dựa vào kiến thức đã học để sử dụng yếu tố biểu cảm chính xác và hay vào bài văn của mình.

Soạn bài Luyện tập: Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận (ngắn nhất)

I. Hướng dẫn chuẩn bị ở nhà.

Đề bài: “Sự bổ ích của những chuyến tham quan, du lịch đối với học sinh.“

Dàn bài:

A. Mở bài: Nêu lợi ích của việc tham quan.

B. Thân bài: Nêu các lợi ích cụ thể.

1. Về thể chất, những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta thêm khoẻ mạnh.

2. Về tình cảm, những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta:

– Tìm thêm được thật nhiều niềm vui cho bản thân mình.

– Có thêm tình yêu với thiên nhiên, với quê hương đất nước.

3. Về kiến thức, những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta:

– Hiểu cụ thể hơn, sâu hơn những điều được học trong trường lớp qua những điều mắt thấy tai nghe.

– Đưa lại nhiều bài học có thể còn chưa có trong sách vở của nhà trường.

C. Kết bài: Khẳng định tác dụng của hoạt động tham quan.

II. Trả lời câu hỏi luyện tập trên lớp

Câu 1: Cách sắp xếp các luận điểm còn lộn xộn, chưa thật hợp lí.

Sắp xếp: c – b – a – d – e.

Câu 2:

a. – Yếu tố biểu cảm trong đoạn văn: niềm vui sướng, hạnh phúc ngập tràn vì được đi bộ.

– Cảm xúc ấy biểu hiện tràn ngập trong đoạn văn, giọng điệu phấn chấn, vui tươi, hồ hởi, các từ ngữ biểu cảm, …

b. Đoạn văn mẫu:

“Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến tham quan du lịch còn đem lại cho ta rất nhiều niềm vui sướng trong tâm hồn. Chắc các bạn vẫn chưa quên lần cả lớp mình cùng đến thăm vịnh Hạ Long. Hôm ấy, không ai trong chúng ta kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đường dài, chợt thấy trải ra trước mắt mình cả một cảnh trời biển, nước non mênh mông, kì thú. Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình. Tôi để ý thấy Lệ Quyên vẫn lặng lẽ, nhưng nét mặt của bạn cứ rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non xanh. Nỗi buồn kia cũng tan đi hẳn, như có một phép màu. Niềm vui sướng ấy không thể có khi chúng ta suốt năm chỉ quẩn quanh trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đường mòn quen thuộc?”.

Câu 3:

– Luận điểm chính: tình cảm tha thiết của nhà thơ Việt Nam đối với thiên nhiên qua Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh …

– Hệ thống luận điểm:

   + Đó là cảnh thiên nhiên đẹp, trong sáng, thấm đẫm tình người.

   + Đó là cảnh thiên nhiên gắn liền với khao khát tự do.

   + Đó là cảnh thiên nhiên gắn liền với nỗi nhớ và tình yêu làng biển quê hương.

– Yếu tố biểu cảm: Đồng cảm, chia sẻ, kính yêu, khâm phục, cùng bồn chồn, cùng nhớ, cùng bang khuâng, …

– Đưa yếu tố biểu cảm vào cả ba phần: Mở bài, thân bài, kết bài.

Bài làm tham khảo:

Mỗi bài thơ là mỗi một dòng tâm sự của nhà thơ, là một bức tranh thiên nhiên đẹp được cảm nhận qua cặp mắt tươi non và mỗi bức tranh là 1 nét chấm phá riêng, nhưng luôn thể hiện được tình cảm đối với thiên nhiên của tác giả, và đặc biệt hơn, đó là tình cảm đối với quê hương sâu đậm ẩn chứa trong mỗi tác phẩm, qua những hình ảnh thiên nhiên.

Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
                      (Cảnh khuya)

Tiếng suối, ánh trăng, bóng lồng hoa, ngập tràn trong thơ Bác là những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, cảm nhận dưới con mắt của một con người lạc quan, và ẩn dưới đó là một tinh thần yêu nước: “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”.

“Muốn đạp tan phòng hè ôi” – Người tù cách mạng muốn thoát khỏi cái cảnh tù túng, đi đến với tự do, muốn sống để chiến đấu vì Tổ Quốc, bởi quá ngột ngạt trong cảnh tù túng, nhưng đâu chỉ có cái cảm giác ngột ngạt muốn đạp tan phòng, trước đó là một tâm hồn tình cảm với thiên nhiên, yêu thiên nhiên và mượn tiếng tu hú để nói lên nỗi lòng mình – người chiến sĩ cách mạng.

Và hiện lên là chất muối nồng mặn trong từng câu của Quê Hương – Tế Hanh yêu quê, nhớ đến từng hình ảnh con người vùng biển chất phác, tình cảm quê hương thấm dần trong lòng nhà thơ, và giờ đây ta cảm nhận được vương vấn đâu đây trong thơ Tế Hanh là chất muối mặn nồng tình người dân vùng biển.

Luôn là thiên nhiên, và luôn là tình yêu quê hương đất nước – đó là chủ đề luôn mới trong mỗi bài thơ được viết nên.

Soạn bài Luyện tập: đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận (cực ngắn)

I. Hướng dẫn chuẩn bị ở nhà.

Đề bài: “Sự bổ ích của những chuyến tham quan, du lịch đối với học sinh.”

Dàn bài:

A- MB: Nêu lợi ích của việc tham quan.

B -TB: Nêu các lợi ích cụ thể.

1- Về thể chất: những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta thêm khỏe mạnh. Vận động cơ bắp, rèn luyện sự dẻo dai; tinh thần sảng khoái, xả tress..

2- Về tình cảm: những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta:

   +Tìm thêm thật nhiều niềm vui cho bản thân mình, yêu đời, hòa đồng với bạn bè, niềm vui tập thể,….

   +Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, với quê hương đất nước, với lịch sử.

3- Về kiến thức: những chuyến tham quan, du lịch có thể giúp chúng ta:

   +Hiểu cụ thể hơn, sâu hơn những điều được học trong nhà trường, lớp qua những điều mắt thấy, tai nghe (về danh lam thắng cảnh của đất nước truyền thống lịch sử của dân tộc,…).

   + Đưa lại nhiều bài học có thể còn chưa có trong sách vở của nhà trường.

4- Rèn luyện những kĩ năng sống:

Kĩ năng tự lập, kĩ năng chia sẻ, kĩ năng hoạt động nhóm,.kĩ năng hợp tác,.

C-KB: Khẳng định tác dụng của hoạt động tham quan. ( giúp ta vui vẻ, cởi mở với mọi người; vừa tốt cho sức khỏe vừa cung cấp cho ta nhiều hiểu biết quan trọng.

II. Trả lời câu hỏi luyện tập trên lớp

Câu 1 :

Cách sắp xếp các luận điểm còn lộn xộn, chưa thật hợp lí.

Sắp xếp: c – b – a – d – e.

Câu 2 :

a. – Yếu tố biểu cảm trong đoạn văn: niềm vui sướng, hạnh phúc ngập tràn vì được đi bộ.

– Cảm xúc ấy biểu hiện tràn ngập trong đoạn văn, giọng điệu phấn chấn, vui tươi, hồ hởi, các từ ngữ biểu cảm,…

b. Đoạn văn mẫu:

   “Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến tham quan du lịch còn đem lại cho ta rất nhiều niềm vui sướng trong tâm hồn. Chắc các bạn vẫn chưa quên lần cả lớp mình cùng đến thăm vịnh Hạ Long. Hôm ấy, không ai trong chúng ta kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đường dài, chợt thấy trải ra trước mắt mình cả một cảnh trời biển, nước non mênh mông, kì thú. Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình. Tôi để ý thấy Lệ Quyên vẫn lặng lẽ, nhưng nét mặt của bạn cứ rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non xanh. Nỗi buồn kia cũng tan đi hẳn, như có một phép màu. Niềm vui sướng ấy không thể có khi chúng ta suốt năm chỉ quẩn quanh trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đường mòn quen thuộc?”.

Câu 3 :

Gợi ý

– Luận điểm chính: tình cảm tha thiết của nhà thơ Việt Nam đối với thiên nhiên qua Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh …

– Hệ thống luận điểm:

   + Đó là cảnh thiên nhiên đẹp, trong sáng, thấm đẫm tình người.

   + Đó là cảnh thiên nhiên gắn liền với khao khát tự do.

   + Đó là cảnh thiên nhiên gắn liền với nỗi nhớ và tình yêu làng biển quê hương.

– Yếu tố biểu cảm: Đồng cảm, chia sẻ, kính yêu, khâm phục, cùng bồn chồn, cùng nhớ, cùng bâng khuâng, …

– Đưa yếu tố biểu cảm vào cả ba phần: Mở bài, thân bài, kết bài.

✅ Giải bài tập sách giáo khoa Ngữ văn 8 ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Mọi chi tiết liên hệ với chúng tôi :
TRUNG TÂM GIA SƯ TÂM TÀI ĐỨC
Các số điện thoại tư vấn cho Phụ Huynh :
Điện Thoại : 091 62 65 673 hoặc 01634 136 810
Các số điện thoại tư vấn cho Gia sư :
Điện thoại : 0902 968 024 hoặc 0908 290 601