Kế toán là một công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp ghi chép, tổng hợp, phân tích và cung cấp thông tin tài chính cho các bên liên quan. Thông tin tài chính có vai trò quan trọng trong việc ra quyết định kinh doanh, đầu tư, vay vốn,… Do đó, việc đảm bảo tính minh bạch của thông tin tài chính là rất cần thiết.
Các nguyên tắc kế toán là những quy định, chuẩn mực chung được áp dụng trong việc ghi chép, tổng hợp và cung cấp thông tin tài chính. Các nguyên tắc kế toán giúp doanh nghiệp đảm bảo tính minh bạch của thông tin tài chính thông qua việc:
- Tuân thủ nguyên tắc khách quan: Thông tin tài chính phải được ghi chép, tổng hợp và cung cấp một cách khách quan, trung thực, không thiên vị.
- Tuân thủ nguyên tắc đầy đủ: Thông tin tài chính phải đầy đủ, phản ánh toàn diện các giao dịch kinh tế, tài chính của doanh nghiệp.
- Tuân thủ nguyên tắc nhất quán: Phương pháp kế toán, cách thức ghi nhận các giao dịch kinh tế, tài chính phải được thực hiện nhất quán trong suốt kỳ kế toán và giữa các kỳ kế toán.
- Tuân thủ nguyên tắc thận trọng: Khi ghi nhận các giao dịch kinh tế, tài chính, kế toán cần thận trọng, cân nhắc các rủi ro có thể xảy ra, tránh ghi nhận quá cao giá trị tài sản, quá thấp giá trị nợ phải trả.
- Tuân thủ nguyên tắc trọng yếu: Chỉ ghi nhận những thông tin có tính trọng yếu vào báo cáo tài chính, những thông tin không trọng yếu có thể được ghi nhận một cách đơn giản hóa.
- Tuân thủ nguyên tắc cơ sở dồn tích: Các giao dịch kinh tế, tài chính phát sinh trong kỳ kế toán phải được ghi nhận vào sổ sách kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền.
Việc tuân thủ các nguyên tắc kế toán giúp doanh nghiệp đảm bảo tính minh bạch của thông tin tài chính, giúp các bên liên quan có thể tin tưởng vào thông tin tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác, hiệu quả.
Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về cách thức các nguyên tắc kế toán giúp doanh nghiệp minh bạch tài chính:
- Nguyên tắc khách quan: Nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng thông tin tài chính được ghi chép, tổng hợp và cung cấp một cách công bằng, không thiên vị. Ví dụ, khi ghi nhận doanh thu bán hàng, kế toán cần căn cứ vào giá trị hợp lý của hàng hóa, dịch vụ đã bán, không được ghi nhận doanh thu vượt quá giá trị hợp lý.
- Nguyên tắc đầy đủ: Nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng thông tin tài chính phản ánh toàn diện các giao dịch kinh tế, tài chính của doanh nghiệp. Ví dụ, khi ghi nhận chi phí, kế toán cần ghi nhận tất cả các chi phí phát sinh trong kỳ kế toán, kể cả những chi phí nhỏ, không thường xuyên.
- Nguyên tắc nhất quán: Nguyên tắc này giúp đảm bảo sự so sánh được giữa các báo cáo tài chính của doanh nghiệp trong các kỳ kế toán khác nhau. Ví dụ, khi tính giá trị hàng tồn kho, kế toán cần sử dụng một phương pháp tính giá nhất quán trong suốt kỳ kế toán và giữa các kỳ kế toán.
- Nguyên tắc thận trọng: Nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng thông tin tài chính phản ánh một cách trung thực tình hình tài chính của doanh nghiệp. Ví dụ, khi ghi nhận dự phòng nợ phải trả, kế toán cần tính toán một cách thận trọng, tránh ghi nhận quá thấp giá trị dự phòng nợ phải trả.
- Nguyên tắc trọng yếu: Nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng các thông tin có tính trọng yếu được ghi nhận đầy đủ, chính xác vào báo cáo tài chính. Ví dụ, khi ghi nhận doanh thu bán hàng, kế toán không cần ghi nhận chi tiết từng hóa đơn bán hàng nhỏ, không đáng kể.
- Nguyên tắc cơ sở dồn tích: Nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng doanh nghiệp ghi nhận đầy đủ các khoản thu nhập, chi phí phát sinh trong kỳ kế toán, bất kể thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền. Ví dụ, khi doanh nghiệp ký hợp đồng cung cấp dịch vụ nhưng chưa thực hiện dịch vụ, kế toán cần ghi nhận doanh thu theo tỷ lệ phần công việc đã hoàn thành.
Việc tuân thủ các nguyên tắc kế toán là trách nhiệm của các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống kế toán nội bộ chặt chẽ, đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc kế toán
Xem thêm
Nguyên lý kế toán cho doanh nghiệp sản xuất
Các nguyên tắc kế toán giúp doanh nghiệp minh bạch tài chính