Vật lý là một môn khoa học tự nhiên, nghiên cứu về các hiện tượng vật lý trong tự nhiên. Để mô tả các hiện tượng vật lý, người ta sử dụng các định luật vật lý. Định luật vật lý là các quy tắc tổng quát, được rút ra từ các quan sát thực nghiệm và đã được kiểm nghiệm nhiều lần.
Dưới đây là một số định luật vật lý cơ bản:
- Ba định luật Newton về chuyển động:
- Định luật I: Mọi vật đều có xu hướng duy trì trạng thái đứng yên hoặc chuyển động thẳng đều nếu không chịu tác dụng của lực nào.
- Định luật II: Động lượng của một vật tỷ lệ thuận với lực tác dụng và tỷ lệ nghịch với khối lượng của vật.
- Định luật III: Trong mọi tương tác, lực tác dụng và lực phản tác dụng luôn cùng độ lớn, cùng phương nhưng ngược chiều.
- Định luật bảo toàn năng lượng: Tổng năng lượng của một hệ luôn được bảo toàn trong quá trình biến đổi.
- Định luật bảo toàn khối lượng: Trong các phản ứng hóa học, khối lượng của các chất tham gia phản ứng bằng khối lượng của các chất tạo thành.
- Định luật bảo toàn điện tích: Tổng điện tích của một hệ luôn được bảo toàn.
- Định luật bảo toàn động lượng: Tổng động lượng của một hệ luôn được bảo toàn trong quá trình tương tác.
- Định luật bảo toàn mômen động lượng: Tổng mômen động lượng của một hệ luôn được bảo toàn trong quá trình tương tác.
- Định luật bảo toàn năng lượng trong chuyển động quay: Tổng năng lượng của một vật trong chuyển động quay luôn được bảo toàn.
- Định luật Gauss về điện trường: Đường sức điện đi qua diện tích kín bằng tổng điện tích chứa trong diện tích đó chia cho hằng số điện môi.
- Định luật Coulomb: Lực tương tác giữa hai điện tích điểm tỉ lệ thuận với tích của hai điện tích và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa hai điện tích.
- Định luật Ampere: Dòng điện kín sinh ra từ trường.
- Định luật Biot – Savart: Vectơ cảm ứng từ tại một điểm do một dòng điện thẳng dài gây ra có độ lớn tỉ lệ thuận với cường độ dòng điện, tỉ lệ thuận với độ dài của đoạn dây dẫn, tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách từ điểm tới đoạn dây dẫn và có phương vuông góc với mặt phẳng chứa đoạn dây dẫn và điểm.
- Định luật Faraday – Lenz: Khi từ thông qua một mạch kín biến thiên, trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng. Chiều dòng điện cảm ứng có xu hướng chống lại sự biến thiên của từ thông qua mạch.
- Định luật Ohm: Cường độ dòng điện trong một đoạn mạch tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch và tỉ lệ nghịch với điện trở của đoạn mạch.
- Định luật Joule – Lenzer: Nhiệt lượng tỏa ra trên một vật dẫn khi có dòng điện chạy qua tỉ lệ thuận với cường độ dòng điện, tỉ lệ thuận với điện trở của vật dẫn và tỉ lệ thuận với thời gian dòng điện chạy qua.
- Định luật Thomson về quang điện: Khi ánh sáng chiếu vào một kim loại, các electron tự do trong kim loại có thể bị bứt ra khỏi kim loại.
- Định luật Planck về bức xạ đen: Cường độ bức xạ điện từ của một vật đen phụ thuộc vào nhiệt độ của vật và bước sóng của bức xạ.
- Định luật Einstein về tương đối hẹp: Tốc độ ánh sáng trong chân không là hằng số và không phụ thuộc vào chuyển động của nguồn sáng hoặc của người quan sát.
- Định luật Einstein về tương đối rộng: Không gian và thời gian không phải là tuyệt đối, mà phụ thuộc vào hệ quy chiếu.
Ngoài ra, còn có rất nhiều định luật vật lý khác, mỗi định luật mô tả một hiện tượng vật lý cụ thể.
Xem thêm